Koleżanki i koledzy!
Większość z nas myśląc o osobie starszej widzi obraz siwego dziadka lub babci z obowiązkową laską przy boku. Jednak w rzeczywistości współcześni seniorzy coraz bardziej różnią się od tych sprzed 20 czy 30 lat. Z roku na rok są bardziej nowocześni, kolorowi i aktywni. Idąc ulicą, często możemy pomylić się co do wieku osób nas mijających, a w szczególności dotyczy to właśnie seniorów. W ostatnim czasie brytyjski tygodnik wprowadził termin „the new old” („nowi starzy”), co idealnie odzwierciedla współczesne trendy na Zachodzie, obecne także, może w bardziej dyskretnej formie, w dużych miastach w Polsce.
Oczywiście obraz starości się zmienia. Jest to wynik wydłużającej się linii życia i współczesnych przemian, jednak w naszym społeczeństwie te zmiany nie są jeszcze widoczne tak gwałtownie jak innych krajach. Pojawiają się, ale jeszcze są nie powszechne. Jest to przede wszystkim związane z mniejszym naciskiem na profilaktykę, w tym fizjoprofilaktykę. Kraje bardziej rozwinięte stawiają przede wszystkim na prewencję, czego skutkiem jest tzw. zjawisko pomyślnej starości i coraz częściej używany termin nie „trzeciego”, ale również „czwartego wieku”.
W Polsce populacja dorosłych reprezentujących późną dojrzałość dynamicznie rośnie, wśród osób powyżej 65 roku zwiększyła się od 2001 roku o przeszło 5%, a prognozy wskazują, że a do roku 2050 będą stanowić aż do 13%. Natomiast odsetek osób w okresie późnej dorosłości (czyli powyżej 75 r.ż.) obecnie wskazuje na 7% społeczeństwa a szacowana co do 2050 r mówią już o 16% ¹.
Współczesny senior przede wszystkim potrzebuje fizjoprofilaktyki! Jest to jeden z ważniejszych elementów współczesnej fizjoterapii geriatrycznej. Działania fizjoprofilaktyczne można wdrażać w ogromnej większości schorzeń wieku podeszłego oraz na każdym z ich etapów poprzez:
- fizjoprofilaktykę wczesną, jak np. działania edukacyjne w zakresie popularyzowania aktywności fizycznej w populacji 60+,
- fizjoprofilaktykę pierwotną, czyli np. badanie screeningowe populacji 60+ w kierunku wykrycia osób z zwiększonym ryzykiem wystąpienia upadku,
- fizjoprofilaktykę wtórną, skierowana dla osób z konkretnymi objawami/chorobami np. wdrożenie programów fizjoprofilaktycznych skierowanych dla osób 60+ z nietrzymaniem moczu,
- fizjoprofilaktykę III fazy (trzeciorzędową), np. poprzez wdrożenie programów fizjoprofilaktycznych skierowanych do osób 60+ z zespołem otępiennym.
Jednak do okresu starości przygotowujemy się całe życie – to jak będziemy się czuli po sześćdziesiątce bardzo często jest wypadkową naszej przeszłości. Jeśli jesteśmy aktywni, dbamy o zdrowie fizyczne oraz psychiczne, wywieramy ogromy pozytywny wpływ na nasze samopoczucie nie tylko w teraźniejszości, ale i w przyszłości. Tymczasem, porównując aktywność w grupie starszych dorosłych powyżej 75 r.ż do najbardziej ceniących systematyczny ruch ćwiczenia zaliczamy Estończyków, gdzie 72% seniorów ćwiczy co najmniej 3 razy tygodniowo, w Polsce jest ich około 26% (średnia dla UE to 34%)¹. Warto również podkreślić, że w grupie seniorów to kobiety są bardziej aktywne, o czym warto pamiętać tworząc programy polityki zdrowotnej. Z badania Kantar, zleconego w 2019 przez KIF wynika, że 50,4% Polaków w wieku 55+ korzysta z fizjoterapii². Mając możliwość realizowania świadczeń fizjoterapeutycznych w tej grupie wiekowej stajemy się bardzo ważną częścią opieki prewencyjnej i senioralnej w Polsce.
Szanowne Koleżanki i Koledzy! Pamiętajmy, że jedną z kompetencji zawodowych fizjoterapeutów są działania fizjoprofilaktyczne. Międzynarodowy Dzień Osób Starszych jest doskonałą okazją, aby promować naszą wiedzę, umiejętności oraz aktywny styl życia niezależnie od metryki!
1. https://ec.europa.eu/eurostat/cache/digpub/ageing/
2. https://kif.info.pl/kto-korzysta-z-uslug-fizjoterapeutow-w-polsce-zobacz-wyniki-badan-czesc-ii/
dr n.med. Marta Podhorecka – Fizjoterapeutka, specjalista promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej. Adiunkt w Katedrze Geriatrii, Wydziału Nauk o Zdrowiu, Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu. Członkini Krajowej Rady Fizjoterapeutów z województwa kujawsko-pomorskiego oraz zespołu tematycznego ds. fizjoprofilaktyki KIF.
