COVID-19 (coronavirus disease 2019) jest chorobą wywołaną przez koronawirusa SARS-CoV-2. Jest wysoce zakaźną chorobą obejmującą układ oddechowy, która w kolejnych etapach doprowadza do jego niewydolności, obniżenia wydolności fizycznej oraz psychicznej. Większość osób przechodzi COVID-19 łagodnie w domu, bez potrzeby specjalistycznego leczenia, a przebieg infekcji porównywalny jest z przeziębieniem lub grypą. Jednakże u 15-20% osób obserwuje się ciężki przebieg choroby, a w 2-3% przypadków dochodzić może nawet do zgonu. Najczęstszymi objawami są: gorączka, zmęczenie, suchy kaszel, duszność i ból mięśni. Wraz z rozwojem objawów w wielu przypadkach dochodzi do zapalenia płuc, często współistniejącego z różnymi i niejednorodnymi powikłaniami. Choć ciężka postać COVID-19 występuje u dzieci stosunkowo rzadziej niż u dorosłych, to jednak pojawienie się konsekwencji klinicznych może istotnie wpłynąć na obecną i przyszłą jakość zdrowia i życia. Jako najczęstsze objawy infekcji przyjmuje się kaszel (55,9%), gorączkę (51,1%), katar (20%), bóle mięśni i zmęczenie (18,7%). Dodatkowo z różnym nasileniem pojawiają się bóle głowy, trudności w oddychaniu, duszność, utrata smaku i zapachu, ból gardła, nudności, biegunka. W konsekwencji rozwijających się objawów u pacjentów w różnym wieku rozwija się utrata siły nasilająca się w trakcie podejmowania aktywności fizycznej, trudności z myśleniem i koncentracją, bóle w klatce piersiowej lub okolicy brzucha, uczucie kołatanie serca, problemy z zasypianiem, zawroty głowy, wysypka, zmiany w nastroju, zmiany w cyklu miesiączkowym. Potwierdzenie zainfekowania organizmu dziecka wirusem odbywa się na bazie specyficznych testów antygenowych, genetycznych lub serologicznych, a następnie prowadzi się obserwację w kierunku rozwoju objawów choroby. W przypadku potwierdzenia infekcji, konieczna jest izolacja chroniąca najbliższe otoczenia, choć bardzo często choroba dzieci przebiega równocześnie z chorobą całej rodziny. COVID-19 zarówno w populacji dzieci, jak i dorosłych nie ma jednorodnego przebiegu. Epidemia COVID-19 w środowisku dzieci objęła kilka obszarów wymagających postępowania fizjoterapeutycznego. Wśród nich wyróżnić można: konsekwencje związane z przebiegiem infekcji; rehabilitację po przebytej chorobie; konieczność kontynuacji usprawniania z powodu innych, równolegle występujących jednostek chorobowych; konsekwencje wynikające z izolacji społecznej i siedzącego trybu życia. Po zakwalifikowania dziecka do usprawniania zaleca się: ćwiczenia oddechowe wolne torem przeponowym i brzusznym, ćwiczenia ogólnokształtujące, rozluźnienie mięśni klatki piersiowej, zwłaszcza mięśni międzyżebrowych, utrzymanie zakresu ruchomości klatki piersiowej, mobilizację przepony. Z uwagi na dużą zmienność objawów oraz możliwość dynamicznie pojawiających się zmian w stanie zdrowia, ćwiczenia oraz zabiegi mogą być wdrażane wyłącznie po wnikliwej ocenie pacjenta oraz po konsultacji z lekarzem prowadzącym. Należy pamiętać, iż jednym z powikłań przebiegu choroby są niespecyficzne zmiany naczyń krwionośnych, w tym tętniaki (również naczyń wieńcowych), których występowanie powinno być jednoznacznie wykluczone w drodze rozszerzonej diagnostyki. Takie zestawienie potencjalnych konsekwencji powoduje, iż wykonywanie ćwiczeń oporowych zarówno dla układu oddechowego, jak i dla całego aparatu ruchowego może być dla dziecka niebezpieczne. Badanie fizjoterapeutyczne dzieci po przebytym COVID-19 powinno zawierać kompleksową ocenę dróg oddechowych, mięśni oddechowych, ruchomości klatki piersiowej oraz określać stan ogólny pod kątem siły mięśniowej, zakresów ruchomości (również klatki piersiowej), tolerancji wysiłkowej oraz ogólnej aktywności fizycznej. Zaleca się częste pomiary tętna, ciśnienia oraz saturacji, która zarówno u dzieci, jak i u dorosłych powinna przekraczać wartość 95%. Normatywne wartości tętna spoczynkowego oraz ciśnienia tętniczego krwi u dzieci przedstawiono w tabeli: TĘTNO CIŚNIENIE KRWI