Raport z badania „Skłonność fizjoterapeutów w Polsce do włączenia się w akcję szczepień ludności przeciwko COVID-19”.
Przedstawiciele prezydium KRF w trosce o dobro pacjentów i utrzymanie wydolności krajowego systemu ochrony zdrowia, podjęli już w grudniu 2020 r. intensywne starania o włączenie fizjoterapeutów w akcję szczepień ludności przeciwko COVID-19. Efektem tych działań jest uchwalona przez Sejm w dniu 21 stycznia 2021 r. ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 159), która zalicza fizjoterapeutów, zgodnie z planem MZ i KIF, do grupy zawodów uprawnionych do wykonywania szczepień przeciwko COVID-19 (obok farmaceutów, diagnostów laboratoryjnych i ratowników medycznych).
Jest to przełomowy moment dla naszego środowiska, bowiem pierwszy raz kompetencje fizjoterapeutów będą poszerzane nie w drodze studiów czy specjalizacji, a szkolenia kursowego, o co zabiegamy od lat. Fizjoterapeuci, którzy podejmą się przeprowadzania wśród ludności szczepień przeciwko COVID-19 odbędą stosowne szkolenie, które ma składać się z teorii (2-3 godziny online) i ćwiczeń praktycznych (1-2 dni w centrum symulacji uczelni medycznej, prawdopodobnie jednej, wybranej w danym województwie). Wiele ośrodków prowadzących szczepienia ma poważne braki kadrowe, więc wsparcie innych zawodów medycznych, w tym fizjoterapeutów jest nie tylko oczekiwane, ale wręcz konieczne. Zaangażowanie fizjoterapeutów przy szczepieniach ludności przyczyni się realnie do usprawnienia procesu szczepień, a tym samym pomoże w możliwie szybkim ograniczeniu rozprzestrzeniania się pandemii w Polsce, co jest obecnie kluczowym wyzwaniem polityki zdrowotnej państwa.
W dniach 15-22 stycznia 2021 roku przeprowadziliśmy na reprezentatywnej próbie 6 067 fizjoterapeutów badanie, w którym chcieliśmy dowiedzieć się, jak wielu z nas zechce włączyć się w akcję szczepień. Przedstawiamy poniżej najważniejsze wnioski z ankiety.
Głównym tematem w badaniu była kwestia ich skłonności do włączenia się w akcję szczepień ludności przeciwko COVID-19. Aż 93% fizjoterapeutów, czyli zdecydowana większość, chce podjąć się tego wyzwania – prawie 70% wyraziło zdecydowany akces, ponadto co czwarty jest raczej skłonny do wsparcia Ministerstwa Zdrowia w tej ważnej społecznie misji. Na uwagę zasługuje fakt, że tylko mniej niż 5% fizjoterapeutów sceptycznie odniosło się do własnego zaangażowania we wspomnianą akcję (zob. wykres 1).
Przekładając te dane na realne liczby można oszacować, że w akcję szczepień jest zdecydowanych włączyć się 47 600 fizjoterapeutów, zaś raczej podejmie takie wyzwanie dodatkowe 17 000 fizjoterapeutów! Tak duże zaangażowanie pozwoliłoby na znaczące usprawnienie Narodowego Programu Szczepień.
Co ciekawe, skłonność do zaangażowania się w akcję szczepień zdecydowanie częściej deklarują fizjoterapeuci (75,3%) niż fizjoterapeutki (66,1%). Trzeba jednak pamiętać, że w badanej próbie dominują kobiety, stanowiąc prawie 75% badanych (zob. wykres 2).
Jeśli zaś chodzi o poziom wykształcenia, to najniższą skłonnością cechowali się technicy fizjoterapii, zaś nie zauważono różnic statystycznie istotnych między fizjoterapeutami z licencjatem oraz tymi z ukończonymi studiami magisterskimi (zob. wykres 3).
Wynik badania wskazuje też na to, że odsetek fizjoterapeutów zdecydowanych podjąć się szczepienia zwiększa się wprost proporcjonalnie do wielkości miasta. W miastach powyżej 500 tysięcy mieszkańców ponad 70% fizjoterapeutów zdecydowanie popiera udział w szczepieniach ludności, w małych miastach i na wsi odsetek ten jest równy odpowiednio 65,8% i 64,5% (zob. wykres 4).
Ciekawe dane przynosi rozkład geograficzny skłonności do wykonywania szczepień, wyliczonej jako procent z całej populacji fizjoterapeutów. Najwyższą cechowali się fizjoterapeuci pracujący w województwach z północno-wschodniej Polski, z wyjątkiem województwa podlaskiego. Najwyższy wskaźnik odnotowano w woj. lubelskim (77,3%), kujawsko-pomorskim (73,0%) oraz warmińsko-mazurskim (72,0%), najniższy zaś we wspomnianym podlaskim (53,8%) oraz podkarpackim (62,7%) – zob. mapę 1.
Skłonność do podejmowania szczepień determinuje także miejsce pracy. Najwyższą skłonnością cechowali się fizjoterapeuci zatrudnieni w hospicjach (74,5%), a w dalszej kolejności w szpitalach (73,0%), oddziałach rehabilitacji stacjonarnej (71,8%) i szkołach (71,3%), najniższą zaś osoby zatrudnione w ambulatoriach (66,2%), oddziałach rehabilitacji dziennej (67,3%) i klubach sportowych (67,8%) – zob. wykres 5.
Fizjoterapeutów, którzy nie chcą uczestniczyć w akcji szczepień poproszono o wskazanie powodów takiej decyzji. Najczęściej wskazywano na obawy przed konsekwencjami prawnymi związanymi z wystąpieniem niepożądanych efektów ubocznych (39,4%) oraz przekonanie o braku należytego przeszkolenia (38,5%). Wielu wskazywało na brak zaufania do szczepionki przeciwko COVID-19 oraz przeciążenie obecnymi obowiązkami zawodowymi. Pełną listę motywów prezentuje wykres 6.
Odnosząc się do prezentowanych wyników warto dodać, że najczęstsza obawa jest bezpodstawna, bowiem osoby podające szczepionkę nie ponoszą żadnej odpowiedzialności prawnej za potencjalne działania niepożądane.
Zobacz komunikat w sprawie możliwości przeprowadzania szczepień ochronnych przeciwko COVID-19 przez fizjoterapeutów: kif.
