Podczas spotkania Fizjoterapeuci wsparciem pacjentów – o systemie rehabilitacji w Polsce z punktu widzenia pacjentów i fizjoterapeutów zaprezentowane zostały wyniki ankiety przeprowadzonej z inicjatywy Krajowej Izby Fizjoterapeutów wśród organizacji pacjentów na temat kluczowych problemów, z jakimi spotykają się osoby potrzebujące rehabilitacji.
W badaniu ankietowym wzięli udział przedstawiciele 34 organizacji pacjentów, w tym 20 fundacji, 12 stowarzyszeń oraz 2 pododdziały. Organizacje reprezentowały pacjentów:
- neurologicznych – głównie ze stwardnieniem rozsianym, po udarach, z chorobą Parkinsona, chorobami nerwowo-mięśniowymi, mózgowym porażeniem dziecięcym, z przepukliną oponową-rdzeniową oraz uszkodzeniem rdzenia kręgowego;
- onkologicznych – między innymi kobiety po operacji raka piersi, osoby po operacji raka płuca oraz z nowotworem narządu ruchu;
- objętych opieką paliatywną i hospicyjną;
- z wrodzonymi wadami rąk i po amputacjach;
- z chorobami rzadkimi, z zespołami genetycznymi (np. zespół Retta), autyzmem, achondroplazją, stomią i innymi.
Na pytanie Jaka Państwa zdaniem jest w Polsce dostępność do specjalistycznej fizjoterapii/rehabilitacji dla chorych/pacjentów, których reprezentujecie?
Większość organizacji (29, co stanowi 85 proc. odpowiedzi) odpowiedziała, że niewystarczająca. Żadna nie oceniła jej jako bardzo dobrej, tylko jedna uznała za dobrą (co stanowi 3 proc.). Trzy organizacje uznały za przeciętną (9 proc.), a jedna wskazała na brak dostępności (3 proc.). Oznacza to, że pacjenci w większości uznali, że fizjoterapia oraz rehabilitacja w systemie publicznej opieki zdrowia jest niedostępna dla chorych (w sumie 97 proc. odpowiedzi wskazuje na ograniczenia).
Kolejne pytanie dotyczyło dostosowania fizjoterapii do indywidualnych potrzeb pacjenta: Czy Państwa zdaniem prowadzona fizjoterapia jest ukierunkowana na indywidualny cel zgłaszany przez Pacjentów?
Tylko 6 proc. odpowiedziało, że zawsze jest ukierunkowana na indywidualny cel. 26 proc. wskazało, że fizjoterapia jest często ukierunkowana na cel. 67 proc. odpowiedzi wskazuje, iż fizjoterapia rzadko lub wcale nie jest ukierunkowana na indywidualny cel pacjenta (odpowiednio 53 proc. i 14 proc.).
Dla nas to szczególnie niepokojąca odpowiedź. Jak fizjoterapia niedostosowana do potrzeb pacjenta, niezindywidualizowana może być skuteczna? To z jednej strony wskazuje na problemy systemowe, z drugiej na to, że również część z nas fizjoterapeutów potrzebuje czasu na przyzwyczajenie się do pracy w nowych okolicznościach, jakie system stwarza od 1 stycznia br. Grunt, że zmiany idą w pożądanym przez pacjentów kierunku – mówiła dr Agnieszka Stępień, Pełnomocnik ds. kontaktów ze stowarzyszeniami pacjentów i ich rodzinami.
Przedstawiciele organizacji pacjentów jednoznacznie wskazali, że liczba fizjoterapeutów wyspecjalizowanych w określonych dziedzinach w systemie publicznym nie jest wystarczająca (97 proc. odpowiedzi). Wyraźnie podkreślali (aż 100 proc. odpowiedzi), iż konieczne jest kształcenie fizjoterapeutów w ramach specjalizacji kierunkowych (m.in. ortopedia, neurologia, pediatria czy onkologia). Tylko tacy wyspecjalizowani fizjoterapeuci są w stanie zapewnić właściwą opiekę (rozpoznaniem specyficznych problemów chorego i działanie przyczynowe) pacjentom z określonym schorzeniem.
Przedstawicieli organizacji pacjenckich zapytano również o to, które spośród działań medycznych są dla nich najważniejsze. Każdy respondent mógł wskazać maksymalnie 5 zagadnień z listy zamkniętej.
Z zebranych odpowiedzi wynika, że najważniejsze są (w kolejności od najpopularniejszych wskazań w %):
Przedstawiciele organizacji pacjenckich postulują również działania, które w ich opinii należy podjąć w celu poprawy jakości opieki nad chorymi.
Najczęściej wskazywali na ułatwienie dostępu do specjalistów w danej dziedzinie: lekarzy, fizjoterapeutów, logopedów, psychologów i zwiększenie liczebności wykwalifikowanego personelu oraz stworzenie kompleksowej, skoordynowanej opieki nad chorym, w tym potrzebę budowania tzw. ośrodków referencyjnych. Na kolejnym miejscu znalazła się istotna uwaga kompetencyjna: wskazano na potrzebę szkoleń specjalistycznych dla lekarzy, pielęgniarek, fizjoterapeutów (w tym specjalizacje w fizjoterapii, staże kierunkowe w wyspecjalizowanych oddziałach). Ważny element dla pacjentów to także farmakoterapia.
Konieczne w systemie opieki nad pacjentem jest podjęcie działań zmierzających do skrócenia czasu oczekiwania na fizjoterapię, w tym przez zwiększenie liczby ośrodków, tak by była pacjenci mogli znaleźć opiekę w miejscu zamieszkania oraz wsparcie rozwoju opieki domowej.
Wyniki ankiety stanowiły punkt wyjścia i opracowania wniosków, które w najbliższym czasie zostaną przekazane Ministrowi Zdrowia.
Rozmowa z pacjentami jest dla nas bardzo cenna. Bez nich nasz zawód nie ma sensu. Dzisiejsze postulaty zostaną przez nas spisane i przekazane do decydentów. Cieszy mnie, że w wielu miejscach opinie i oceny KIF pokrywają się z tym, co usłyszeliśmy od pacjentów. To świadczy, że jesteśmy blisko nich – podkreślił dr hab. n.med. Maciej Krawczyk, prezes Krajowej Izby Fizjoterapeutów.
