Co roku 4 lutego obchodzimy Światowy Dzień Walki z Rakiem. Przy tej okazji warto przypomnieć o bardzo ważnej roli fizjoterapii, zarówno w profilaktyce nowotworowej, jak i leczeniu uzupełniającym chorych na nowotwory.
Przez lata zasadność stosowania fizjoterapii w tej populacji chorych była kwestionowana, brakowało również silnych dowodów naukowych wskazujących na jej skuteczność. Obecnie wiemy znacznie więcej na temat tego jak kwalifikować chorych do programów ćwiczeń, jak dawkować wysiłek fizyczny i jakie ćwiczenia wykorzystywać w ramach leczenia wspomagającego chorych na nowotwory.
Autorzy opublikowanych w 2019 roku wytycznych dotyczących aktywności fizycznej chorych na nowotwory wskazują na silne dowody korzystnego wpływu właściwe dawkowanej aktywności fizycznej na objawy związane z chorobą nowotworową i stosowanym leczeniem. Należą do nich m.in.: zmęczenie związane z chorobą nowotworową (CRF- ang. cancer related fatigue), obrzęk chłonny, zmniejszenie wydolności fizycznej, niepokój oraz depresja. Ponadto zdaniem ekspertów regularna aktywność fizyczna pozwala na poprawę w zakresie samooceny i jakości życia [1]. Szczegółowe informacje dotyczące programów ćwiczeń zawarte są w wytycznych opublikowanych w Medicine & Science in Sport & Exercise (https://www.kngf.nl/binaries/content/assets/kngf/onbeveiligd/nieuwsitem-bestanden/2019/oktober/paper-2.pdf).
Warto podkreślić, że fizjoterapią powinni być obejmowani chorzy na nowotwór na każdym etapie leczenia: przed i w trakcie intensywnej terapii przeciwnowotworowej (m.in. leczenie chirurgiczne, radioterapia, chemioterapia), po zakończeniu leczenia oraz w stadium zaawansowanym. Na każdym z wymienionych etapów chory współpracując z fizjoterapeutą realizuje bowiem inne cele [2].
Nie zapominajmy również, że regularna aktywność fizyczna wiąże się zmniejszonym ryzykiem zachorowania na wybrane nowotwory. Doniesienia naukowe wskazują na istnienie silnych dowodów, że regularna aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko zachorowania na raka pęcherza moczowego, piersi, okrężnicy, endometrium, przełyku, żołądka i nerek [3]. Zalecenia dotyczące aktywności obejmują ćwiczenia aerobowe o umiarkowanej intensywności, wykonywane 150-300 min tygodniowo lub ćwiczenia aerobowe o wysokiej intensywności, wykonywane 75-150 min tygodniowo [4].
Literatura:
- Campbell KL, Winters-Stone KM, Wiskemann J. et al. Exercise Giudelines fo Cancer Survivors: Consensus Statement from International Multidisciplinary Roundtable. Medicine and Science in Sports and Exercise 2019, DOI: 10.1249/MSS.0000000000002116.
- James L., Lait C., Trickett M. Cancer Rehabilitation: dispelling the myths, promoting facts. Course, WCPT Congress, Geneva 2019.
- 2018 Physical Activity Guidelines Advisory Committee. 2018 Physical Activity Guidelines Advisory Committee Scientific Report. Washington, DC: U.S. Department of Health and Human Services, 2018.
- U.S. Department of Health and Human Services. Physical Activity Guidelines for Americans, 2nd edition. Washington, DC: U.S. Department of Health and Human Services; 2018.
Dr Anna Pyszora
Członek Krajowej Rady Fizjoterapeutów z województwa kujawsko-pomorskiego, asystentka w Katedrze Opieki Paliatywnej Collegium Medicum UMK w Toruniu, fizjoterapeutka w zespole opieki domowej Hospicjum im. bł. ks. J. Popiełuszki w Bydgoszczy.