Regulacja prawna stanowiąca podstawę skierowania do pracy przy zwalczaniu epidemii COVID-19
Skierowanie do pracy
Zgodnie z art. 47 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi pracownicy podmiotów leczniczych, osoby wykonujące zawody medyczne, a takim zawodem są fizjoterapeuci, oraz osoby, z którymi podpisano umowy na wykonywanie świadczeń zdrowotnych, mogą być skierowani do pracy przy zwalczaniu epidemii. Do pracy przy zwalczaniu epidemii mogą być skierowane także inne osoby, jeżeli ich skierowanie jest uzasadnione aktualnymi potrzebami podmiotów kierujących zwalczaniem epidemii. Skierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii następuje w drodze decyzji wojewody lub Ministra Zdrowia. Od decyzji wojewody przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw zdrowia, ale trzeba pamiętać o tym, że wniesienie środka odwoławczego nie wstrzymuje wykonania decyzji.
W ustawie z dnia 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19 (https://dziennikustaw.gov.pl/D2020000211201.pdf) zobowiązano samorządy zawodów medycznych (także KIF) do przekazywania, na wniosek odpowiednio wojewody albo ministra właściwego do spraw zdrowia, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku, wykazu osób wykonujących zawody medyczne, które mogą być skierowane do pracy przy zwalczaniu epidemii, zawierającego: imię, nazwisko, adres miejsca zamieszkania i numer prawa wykonywania zawodu medycznego, jeżeli został nadany. W tym zakresie ustawa zawiera podstawę do przetwarzania danych osobowych przez wojewodę i Ministra Zdrowia.
Skierowaniu do pracy niosącej ryzyko zakażenia przy zwalczaniu epidemii nie podlegają:
1) osoby, które nie ukończyły 18 lat bądź ukończyły 60 lat w przypadku kobiet lub 65 lat w przypadku mężczyzn;
2) kobiety w ciąży;
2a) osoby samotnie wychowujące dziecko w wieku do 18 lat;
2b) osoby wychowujące dziecko w wieku do 14 lat;
2c) osoby wychowujące dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego;
3) osoby, u których orzeczono częściową lub całkowitą niezdolność do pracy;
4) inwalidzi i osoby z orzeczonymi chorobami przewlekłymi, na których przebieg ma wpływ zakażenie lub zachorowanie na chorobę zakaźną będącą przyczyną epidemii lub orzeczona choroba przewlekła ma wpływ na przebieg lub zachorowanie na chorobę zakaźną (orzeczenie w sprawie takiej choroby wydaje lekarz orzecznik ZUS);
5) osoby, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 152), oraz posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej.
W przypadku gdy dziecko w wieku do 18 lat jest wychowywane przez dwoje osób, którym przysługuje władza rodzicielska, do pracy przy zwalczaniu epidemii może zostać skierowana wyłącznie jedna z nich.
Na swój wniosek złożony do wojewody do pracy przy zwalczaniu epidemii może zostać skierowana:
– osoba, która nie ukończyła 18 lat bądź ukończyła 60 lat w przypadku kobiet lub 65 lat w przypadku mężczyzn;
– osoba samotnie wychowująca dziecko w wieku do 18 lat;
– osoba wychowująca dziecko w wieku do 14 lat.
Decyzje o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii:
1) mogą być przekazywane w każdy możliwy sposób zapewniający dotarcie decyzji do adresata, w tym ustnie;
2) nie wymagają uzasadnienia;
3) przekazane w sposób inny niż na piśmie, są następnie doręczane na piśmie po ustaniu przyczyn uniemożliwiających doręczenie w ten sposób.
Decyzja o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii stwarza obowiązek pracy przez okres do 3 miesięcy w podmiocie leczniczym lub w innej jednostce organizacyjnej wskazanych w decyzji.
Osobie skierowanej do pracy przy zwalczaniu epidemii dotychczasowy pracodawca jest obowiązany udzielić urlopu bezpłatnego na czas określony w decyzji. Okres urlopu bezpłatnego zalicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u tego pracodawcy. Przez czas trwania powyższego nie może być rozwiązany dotychczasowy stosunek pracy ani nie może być dokonane wypowiedzenie umowy o pracę, chyba że istnieje podstawa do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika albo w przypadku zmiany lub uchylenia decyzji.
Okresu niezdolności do pracy nie zalicza się do okresu skierowania do pracy przy zwalczaniu epidemii.
Ze skierowaną do pracy osobą nawiązuje się stosunek pracy na czas wykonywania określonej pracy, na okres nie dłuższy niż wskazany w decyzji.
Pracownikom podmiotów leczniczych oraz innym osobom podejmującym na zasadach określonych w niniejszej ustawie działania w celu zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych i zakażeń u ludzi przysługuje ochrona prawna należna funkcjonariuszowi publicznemu.
Wynagrodzenie
Osobie skierowanej do pracy na podstawie decyzji, przysługuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości nie niższej niż 200% przeciętnego wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego na danym stanowisku pracy w zakładzie wskazanym w tej decyzji lub w innym podobnym zakładzie, jeżeli w zakładzie wskazanym nie ma takiego stanowiska. Wynagrodzenie nie może być niższe niż wynagrodzenie, które osoba skierowana do pracy przy zwalczaniu epidemii otrzymała w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym wydana została decyzja o skierowaniu jej do pracy przy zwalczaniu epidemii.
Oprócz wynagrodzenia, przysługuje również zwrot kosztów przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia, na zasadach określonych w przepisach o ustalaniu oraz wysokości należności przysługującej pracownikom państwowych jednostek z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju. Zwrot kosztów z tytułu zakwaterowania lub wyżywienia nie przysługuje w przypadku zapewnienia w miejscu wykonywania pracy bezpłatnego zakwaterowania lub wyżywienia.
W okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, przepisy art. 95-99 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej stosuje się do pracowników wykonujących zawód medyczny zatrudnionych w podmiotach leczniczych udzielających świadczeń przez całą dobę (m.in. w zakresie dyżurów, czasu odpoczynku, gotowości do udzielania świadczeń, dodatków za pracę zmianową).
Prawo do odmowy
Od decyzji wojewody przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw zdrowia, ale trzeba pamiętać o tym, że wniesienie środka odwoławczego nie wstrzymuje wykonania decyzji.
W ramach postępowania w sprawie rozpatrzenia odwołania od decyzji wojewody albo wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy:
1)wojewoda może wystąpić do konsultanta wojewódzkiego,
2)minister właściwy do spraw zdrowia może wystąpić do konsultanta krajowego
– z dziedziny medycyny, której dotyczy choroba przewlekła, lub z dziedziny chorób zakaźnych, celem uzyskania orzeczenia w sprawie choroby przewlekłej, na której przebieg ma wpływ zakażenie lub zachorowanie na chorobę zakaźną będącą przyczyną epidemii lub orzeczona choroba przewlekła ma wpływ na przebieg lub zachorowanie na chorobę zakaźną.
Orzeczenie właściwego konsultanta wojewódzkiego albo właściwego konsultanta krajowego z dziedziny medycyny, której dotyczy choroba przewlekła, lub z dziedziny chorób zakaźnych, jest wydawane w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku.
Niewykonanie decyzji grozi karą pieniężną w wysokości od 5000 zł do 30 000 zł. Kary wymierza odpowiednio wojewoda albo minister właściwy do spraw zdrowia. Decyzja w sprawie kary pieniężnej podlega natychmiastowemu wykonaniu z dniem jej doręczenia.
W przypadku ponownego niewykonania decyzji wysokość kary pieniężnej:
1) jest nie niższa od wysokości kary pieniężnej wymierzonej poprzednio za takie naruszenie;
2) ustala się, dokonując powiększenia o 25% wysokości kary pieniężnej ustalonej zgodnie z pkt 1.
Kary pieniężne są wpłacane w terminie 7 dni od dnia wydania decyzji. Egzekucja nałożonych kar pieniężnych następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Wprowadzono również możliwość kierowania do pracy studentów kierunków przygotowujących do wykonywania zawodu medycznego, doktorantów w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu w dyscyplinach naukowych: nauki medyczne, nauki farmaceutyczne i nauki o zdrowiu, osób kształcących się w zawodach medycznych, osób posiadających wykształcenie w zawodzie medycznym, które ukończyły kształcenie w tym zawodzie w ciągu ostatnich 5 lat i nie pracują w tym zawodzie oraz ratowników (po kursie kwalifikowanej pierwszej pomocy). Osoby te będą brać udział w udzielaniu świadczeń zdrowotnych pod bezpośrednim nadzorem osób wykonujących zawód medyczny właściwy ze względu na rodzaj świadczenia. Za pracę przy zwalczaniu epidemii wyżej wymienionym osobom będzie przysługiwać wynagrodzenie.
