Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 września 2015 r. o zawodzie fizjoterapeuty (Dz. U. z 2019 r. poz. 952), wykonywanie zawodu polega również na zlecaniu wyrobów medycznych, dobieraniu do potrzeb pacjenta wyrobów medycznych i nauczaniu pacjenta posługiwania się wyrobami medycznymi.
Do dnia 22 października br. fizjoterapeuta mógł zlecać:
- balkoniki albo podpórki ułatwiające chodzenie;
- poduszki przeciwodleżynowe pneumatyczne;
- materace przeciwodleżynowe (z wyłączeniem materacy piankowych);
- kule łokciowe ze stopniową regulacją, kule łokciowe z podparciem na przedramieniu;
- kule pachowe;
- trójnogi albo czwórnogi;
- laski dla niewidomych (białe);
- majteczki – po wyłuszczeniu lub w przypadku wrodzonego braku w stawie biodrowym do 12 sztuk;
- pończochy kikutowe – po pełnej amputacji lub w przypadku wrodzonego braku w obrębie stopy/podudzia/uda do 12 sztuk;
- pończochy kikutowe – po amputacji lub w przypadku wrodzonego braku w obrębie przedramienia/ramienia do 12 sztuk;
- pończochy kikutowe – po pełnej amputacji lub w przypadku braku kończyny górnej do 12 sztuk.
Z dniem 23 października br. wchodzi w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 września 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie (Dz. U. poz. 1899), w którym to rozszerzono uprawnienia fizjoterapeutów w zakresie zlecania wyrobów medycznych.
Co w praktyce oznacza zmiana?
Regulacja, która wejdzie w życie 23 października br., wypełnia dotychczasowe braki w zakresie kompetencji fizjoterapeutów, o których mowa w przepisach ustawy o zawodzie fizjoterapeuty. Zmiana ta to również wzrost naszego znaczenia w systemie ochrony zdrowia oraz kolejny krok do budowy prestiżu zawodu.
Zgodnie z nowymi przepisami rozszerzony został wykaz wyrobów medycznych możliwych do zlecania przez fizjoterapeutów z prawem do samodzielnego udzielania świadczeń fizjoterapeutycznych, z jednoczesnym zróżnicowaniem kompetencji w tym zakresie dla magistrów fizjoterapii oraz specjalistów w dziedzinie fizjoterapii. Uprawnienia te kształtują się następująco:
1. Specjalista w dziedzinie fizjoterapii uzyskuje uprawnienia do wystawiania zleceń na wyroby medyczne określone w załączniku do rozporządzenia jako:
- grupa A lp. 1–3:
- protezowa wkładka do buta uzupełniająca stopę – do zwykłego obuwia,
- proteza uzupełniająca stopę,
- proteza ostateczna w obrębie stawu skokowego z kikutem oporowym;
- grupa B lp. 4–11:
- proteza tymczasowa podudzia,
- proteza ostateczna skorupowa podudzia z tuleją udową i połączeniem w obrębie stawu kolanowego,
- proteza ostateczna modularna podudzia z tuleją udową i połączeniem w obrębie stawu kolanowego,
- proteza ostateczna skorupowa podudzia,
- proteza ostateczna modularna podudzia,
- wymiana leja w protezie tymczasowej podudzia,
- wymiana leja w protezie ostatecznej podudzia,
- protezowe wyrównanie skrócenia kończyny dolnej w obrębie podudzia;
- grupa C lp. 12–17:
- proteza tymczasowa w obrębie uda,
- proteza ostateczna skorupowa w obrębie uda,
- proteza ostateczna modularna w obrębie uda,
- protezowe wyrównanie skrócenia kończyny dolnej w obrębie uda,
- wymiana leja w protezie tymczasowej uda,
- wymiana leja w protezie ostatecznej uda;
- grupa D pozycje 18–20:
- proteza ostateczna skorupowa z koszem biodrowym po wyłuszczeniu w stawie biodrowym lub z krótkim kikutem wymagającym zaprotezowania z koszem biodrowym,
- proteza ostateczna modularna z koszem biodrowym po wyłuszczeniu w stawie biodrowym lub z krótkim kikutem wymagającym zaprotezowania z koszem biodrowym,
- wymiana kosza biodrowego po wyłuszczeniu w stawie biodrowym;
- grupa E lp. 21: proteza kosmetyczna w obrębie ręki;
- grupa F lp. 22 i 23:
- proteza kosmetyczna w obrębie przedramienia,
- proteza robocza z końcówką roboczą w obrębie przedramienia;
- grupa G lp. 24–27:
- proteza kosmetyczna w obrębie ramienia,
- proteza robocza z końcówką roboczą w obrębie ramienia,
- proteza kosmetyczna całej kończyny górnej po wyłuszczeniu w obrębie stawu barkowego,
- proteza robocza z końcówką roboczą całej kończyny górnej po wyłuszczeniu w obrębie stawu barkowego;
- grupa H lp. 28–33:
- orteza obejmująca goleń i stopę lub ze strzemieniem (typu AFO),
- orteza krótka korygująca zaburzenia osiowe w płaszczyźnie czołowej (typu DAFO lub GRAFO),
- orteza z ujęciem uda, goleni i stopy (typu KAFO),
- orteza obejmująca obręcz biodrową, uda, golenie i stopy (typu HKAFO),
- orteza odciążająca kończynę dolną,
- orteza reciprokalna z umożliwieniem ruchu w stawach skokowych i kolanowych;
- grupa I lp. 34–35:
- pas biodrowy z szyną lub szynami,
- kosz biodrowy;
- grupa K lp. 45–46:
- orteza na rękę i przedramię,
- orteza przedramienno-ramienna z ujęciem ręki;
- grupa Ł lp. 54–56:
- gorset odciążająco-stabilizujący (z wyłączeniem gorsetu typu Jewetta),
- gorset korekcyjny do leczenia skolioz lub kyfoz,
- orteza tułowia lędźwiowo-krzyżowa;
- grupa N pozycje 64–68:
- but na stopę o różnym zniekształceniu,
- but wyrównujący skrócenie kończyny dolnej,
- but przy amputacji w obrębie stopy,
- but do ortezy obejmującej stopę,
- but do pary przy zaopatrzeniu jednoczesnym na chorą stopę;
- grupa O lp. 69 i 70:
- rękaw uciskowy płaskodziany z krytym szwem, bez zawartości bawełny, z uciskiem nie mniejszym niż 20 mmHg,
- nogawica uciskowa płaskodziana z krytym szwem, bez zawartości bawełny, z uciskiem nie mniejszym niż 30 mmHg;
- grupa P lp. 92 i 93 oraz 124–133:
- proteza piersi,
- peruka,
- balkonik specjalny dla dzieci z odciążeniem tułowia, umożliwiający przemieszczanie się,
- pionizator,
- urządzenie multifunkcyjne: funkcja pionizacji, stabilizacji w pozycji siedzącej i leżącej z funkcją transportową,
- wózek inwalidzki ręczny,
- wózek inwalidzki dziecięcy,
- wózek inwalidzki wykonany ze stopów lekkich z systemem szybkiego demontażu kół, składany, dla osób samodzielnie poruszających się na wózku,
- wózek inwalidzki specjalny (np. wózek inwalidzki o napędzie elektrycznym, wózek stabilizujący plecy i głowę, wózek z funkcją pionizacji), z wyłączeniem wózka inwalidzkiego toaletowego,
- wózek inwalidzki specjalny dziecięcy (np. wózek inwalidzki o napędzie elektrycznym, wózek stabilizujący plecy i głowę, wózek z funkcją pionizacji), z wyłączeniem wózka inwalidzkiego toaletowego,
- siedzisko ortopedyczne dla dzieci stabilizujące plecy i głowę,
- pełzak do raczkowania.
2. Fizjoterapeuta posiadający tytuł magistra fizjoterapii z prawem do samodzielnego udzielania świadczeń fizjoterapeutycznych uzyskuje uprawnienia do wystawiania zleceń na wyroby medyczne określone w załączniku do rozporządzenia jako:
- grupa J lp. 36–44:
- orteza stabilizująca staw skokowy,
- orteza sztywna lub półsztywna z tworzywa sztucznego na goleń i stopę,
- orteza stawu kolanowego z ruchomym stawem kolanowym z regulacją kąta zgięcia,
- orteza stawu kolanowego obejmująca całą goleń i udo, z regulacją zakresu ruchomości,
- orteza jednostronna lub obustronna unieruchamiająca lub stabilizująca staw biodrowy z regulowanym kątem zgięcia lub odwiedzenia,
- szyna typu Saint-Germain,
- szyna Denis-Browna z obuwiem,
- orteza na całą kończynę dolną z ujęciem stopy z regulacją kąta zgięcia w stawie kolanowym,
- orteza odwodząca do leczenia rozwojowej dysplazji stawu biodrowego;
- grupa L lp. 47–53:
- orteza ręki stabilizująca lub korygująca (z wyłączeniem aparatu Stacka i Capenera),
- orteza na rękę i przedramię,
- orteza stawu łokciowego z regulacją kąta zgięcia z ujęciem ręki lub bez,
- orteza stawu łokciowego z ujęciem ręki lub bez,
- orteza na ramię i bark (z wyłączeniem temblaków i ortez typu „Dessault”),
- orteza na ramię i bark typu „Dessault”,
- orteza odwodząca stawu barkowego z regulacją kąta odwiedzenia;
- grupa M lp. 57–63:
- gorset stabilizująco-unieruchamiający,
- pas stabilizujący odcinek lędźwiowo-krzyżowy lub miednicę,
- orteza (sznurówka) tułowia sztywna wysoka ze stalkami lub fiszbinami,
- orteza (sznurówka) lędźwiowo–krzyżowa ze stalkami lub fiszbinami,
- kołnierz sztywny,
- kołnierz półsztywny,
- półgorsetowa orteza szyjna;
- grupa O pozycje 69 i 70:
- rękaw uciskowy płaskodziany z krytym szwem, bez zawartości bawełny, z uciskiem nie mniejszym niż 20 mmHg,
- nogawica uciskowa płaskodziana z krytym szwem, bez zawartości bawełny, z uciskiem nie mniejszym niż 30 mmHg.
WAŻNE
Pacjent ma prawo otrzymać zlecenie na ww. wyroby medyczne od fizjoterapeuty, które dotychczas mógł zlecić tylko lekarz określonej specjalizacji, z uwzględnieniem refundacji w każdym miejscu, w którym świadczenie zdrowotne zostało mu udzielone, w tym również w gabinecie prywatnym, po spełnieniu następujących warunków:
- zlecenie wystawia osoba do tego uprawniona: magister fizjoterapii lub specjalista w dziedzinie fizjoterapii – każdy w zakresie swoich uprawnień zawodowych,
- pacjent ma prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
- wyrób medyczny znajduje się w wykazie refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych,
- wyrób medyczny ma być stosowany w określonym w tym wykazie zakresie wskazań objętych refundacją.
Co podkreślono w interpelacji z dnia 10 października 2017 roku w odpowiedzi na zapytanie Pana Posła Adama Ołdakowskiego nr 4360 w sprawie wystawiania recept w gabinetach prywatnych. Na zleceniu należy wpisać REGON podmiotu leczniczego, z którego wystawiane jest zlecenie, lub praktyki zawodowej.
Zlecenie na wyroby medyczne wymaga potwierdzenia przez OW NFZ, podczas którego weryfikowana jest poprawność jego wystawienia. Na co warto zwrócić szczególną uwagę, a co może stanowić odmowę przyjęcia zlecenia do potwierdzenia refundacji:
- poprawność danych osobowych pacjenta (imię, nazwisko, PESEL, adres)
- poprawność określenia wyrobu medycznego:
- liczba porządkowa wyrobu medycznego – oznaczenie zgodne z załącznikiem do rozporządzenia,
- oznaczenie liczby sztuk,
- określenie wyrobu medycznego wraz z pisemnym uzasadnieniem,
- określenie strony,
- dodatkowe wskazania zlecającego zaopatrzenie,
- oznaczenie daty wystawienia zlecenia – należy pamiętać, że stosowna informacja o zleceniu powinna znaleźć odzwierciedlenie w dokumentacji medycznej pacjenta,
- oznaczenie osoby zlecającej – imię i nazwisko oraz PWZFz umożliwiające weryfikację uprawnienia do zlecenia zaopatrzenia zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2017 r. w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie.
Należy pamiętać, że przepisy rozporządzenia wskazują kryteria ich przyznawania np. wózek inwalidzki specjalny może otrzymać wyłącznie pacjent przy porażeniach i niedowładach trzy lub czterokończynowych bądź przy porażeniach dwukończynowych jednostronnych lub skrzyżowanych. Natomiast wózek inwalidzki ręczny jest przyznawany w przypadku trwałego ograniczenia samodzielnego chodzenia.
Ponadto warto mieć na uwadze, że wyrób medyczny ma zdefiniowany okres użytkowania, po którym przysługuje dopiero nowy. Jest to szczególnie ważne w przypadku zlecania ponownego zaopatrzenia w ten sam wyrób medyczny.
Przy tej okazji pamiętać należy o przysługującym niektórym osobom prawie do zaopatrzenia w wyroby medyczne według wskazań medycznych bez uwzględnienia okresów użytkowania. Do takich osób, zgodnie z art. 47 ust. 1a i 1b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, należą:
- pacjenci do 18 roku życia, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu;
- pacjenci posiadający orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności;
- pacjenci posiadający orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Zlecenie na zaopatrzenie w wyroby medyczne oraz zlecenie naprawy wyrobu medycznego wystawia się zgodnie z wzorem określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 2 sierpnia 2019 r. w sprawie zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne oraz zlecenia naprawy wyrobu medycznego. Do końca 2019 r. obowiązuje jednak wzór określony w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 6 grudnia 2013 r. w sprawie wzoru zlecenia na zaopatrzenie w wyroby medyczne oraz wzoru zlecenia naprawy (Dz. U. poz. 1678).
Co ważne w chwili obecnej brak jest możliwości wystawienia zlecenia na wyroby medyczne na rzecz pacjentów objętych opieką w ramach świadczeń realizowanych w warunkach stacjonarnych. Zlecenie na rzecz tych pacjentów można wystawić dopiero przy wypisie z oddziału.
Poniżej publikujemy wzór zlecenia.
